Palmiye Merkezi - Köyceğiz, Muğla

Internette Lime ve diğer egzotik meyve fidelerini ararken bir çok web sitesinde bu tür nadir bulunan, bir çoğunun belki ismini dahi duymadığınız fidelerin satıldığını ve Türkiye'nin çeşitli coğrafyalarında yetiştirilebilindiğini okuduk. Ancak bu fidelerin yetiştirilme şartları, soğuğa dayanıklılıkları, meyve verme yaşları ve özellikle fiyatları ile ilgili bazı çelişkiler, fideleri direk internet üzerinden alma konusunda bizi oldukça kararsız bıraktı. Biz de yakın çevrede gidip görebileceğimiz, tanışıp detaylı bilgi alabilecğimiz üreticileri aramaya başladık ki "Lime fidesi ararken" Bayram Bey ile internet üzerinden tanıştık. Bu araştırma sırasında Palmiye Merkezi'nin web sitesine de tesadüfen ulaşmış olduk ve bu tesadüf tüm arayışlarımıza son noktayı koydu.

Dr. Ragıp Esener

Palmiye Merkezi 1993 yılında Doktor Ragıp Esener tarafından Türkiye'de palmiye sevgisini ve palmiye çeşitliliğini arttırmak amacı ile kurulmuş. Toplam 80,000 m2 alan üzerine kurulu olan merkezin bir kısmı kışın su baskınlarından dolayı henüz kullanılamamakla beraber, bugün sadece bir palmiye üretim merkezi olmaktan ziyade bir çok bitki ve ağaç çeşidinin yetiştirildiği, Türkiye'de yetişen bitkilerin Dünya genelinde tanımına büyük katkıları olan, yabancı menşeyli türlerin yetiştirme denemelerinin yapıldığı, bir çok üniversite'nin araştırma ve bilgi kaynağı olan çok etkileyici bir merkez haline gelmiş.

Palmiye Merkezi kuruluş aşamasında, bünyesindeki yaklaşık 5.500 metrekare alanı Türkiye’nin ilk “Palmetum”u (Yaşayan Palmiye Müzesi) için ayırmış. Bu alanın düzenlenmesine 1996 yılında başlanmış. 1997 yılında ilk dikimler yapılmış. Palmetum çevresini kuzeyde Washingtonia Palmiyeleri, batıda Datça Hurmaları, güneyde Kraliçe Palmiyeleri ve Afrika ağaçları, doğuda ise altuni mazılar sınırlamaktadır. Buradaki 300m² süs havuzunda, Japon Koi balıkları, ortasındaki ufak adada ise Senegal Hurması bulunmaktadır. Palmetuma  dikilen palmiye türü sayısı 40 ı aşmıştır. Palmiye dışında, bu alanda çok sayıda tür, yıllık, çok yıllık, çalı ve ağaç formunda bitki de yer almaktadır.

Zaman içinde, palmetum’a dikilen palmiye dışı bitki türlerinin sayısı, palmiyeleri kat kat geçmiş, Kaktüs Evi, Tropik Sera, Su Bahçeleri, Ot Bahçesi ilavesi ile Palmiye Bahçesi zenginleşmiş ve 22.000m² alana ulaşarak küçük bir Botanik Bahçesi oluşmuştur.  01 Haziran 2006 tarihi itibarıyla ziyarete açılan Botanik Bahçesi, özellikle yabancı uyruklu misafirler tarafından gezilmektedir. Yerli ziyaretçiler, daha fazla teknik gezi ile gelen üniversite öğrencileri ve hocaları ile profesyonel olarak bitki-peyzaj işi ile uğraşanlardan oluşmaktadır. Merkez yaz stajı yapmak isteyen lisans ve lisansüstü öğrencilere olanak sağlamaktadır.

Merkezin bitki sergilemek, yetiştirmek ve büyütmek için kullandığı kapalı alan 6836m²ye ulaşmıştır. Seralarda, palmiyelerin yanı sıra, ülkemizde bulunmayan veya fazla tanınmayan bitkilerin üretimine ağırlık verilmektedir. Her yıl İngiliz Kraliyet Botanik Derneği, Güney Afrika Botanik Derneğinden gelen değişik tohumlar dışında, ticari olarak satın alınan tohumlarla merkezin sahip olduğu bitki türü sayısı, palmiyeler dışında 900'ü bulmuştur. Dünyada bulunan yaklaşık 3000 tür palmiyenin büyük kısmı, tropik ve subtropik bölgelerde bulunmaktadır. Türkiye’de bulunan dış mekan palmiye türü sayısı, ithallerle birlikte 10’u geçmezken, bugün Palmiye Merkezi bahçe ve seralarında, 140 dolayında değişik tür ve alt gruba ait palmiye yetiştirilmektedir. Merkez, Avrupa Kıtasında doğal olarak bulunan iki palmiye türünden biri olan Datça Hurması “Phoenix theophrastii” ile ilgili yetiştirme, uyumluluk ve özellik çalışmalarına devam etmektedir. Ayrıca 1990 yılında ilk tanımı yapılan, Phoenix theophrastii’nin bir alt türü olan “Gölköy Hurması”nın dünyaya tanıtılmasına yardımcı olunmuştur. Palmiye Merkezinde, palmiye dışında, çeşitli sikas türlerinin, Güney Afrika, Avustralya ve Amerika Kıtası kökenli çeşitli bitki ve ağaçların Türkiye’de ilk üretim ve Akdeniz iklim koşullarına uyum denemeleri yapılmaktadır. Son yıllarda Merkez, yeni denenen türlerin soğuğa dayanıklılığı konusunda da deneyim sahibi olmuştur. Bu konuda internet yardımı ile dünya palmiye dernekleri ve yetiştiricilerine yardımcı olmaktadır.

Palmiye Merkezi'ne ilk ziyaretimizde bizi Emre Bey karşıladı. Kendisi peyzaj mimarı. Kendisine internetten edindiğimiz bilgiler doğrultusunda çerimoya, feijoya, guava, karambola, liçi, mangosten, papaya, passiflora, pepino, pitaya gibi egzotik ve tropik meyve fideleri aradığımızı belirttik. Havanın aşırı yağmurlu olmasından dolayı o gün sadece iki ana bölümden oluşan merkezin bir bölümündeki bir kaç serayı gezebildik. Palmiye Merkezi'nde o kadar çok bitki, çiçek, ağaç türü var ki görebildiğimiz bu küçücük parçası bile başımızı döndürmeye yetti. Neyse ki Emre Bey buna alışık olmalı ki, çok yakında olmamızın da avantajı ile geziyi havanın açık olduğu bir güne ertelemeyi teklif etti. Ancak bize gitmeden önce bir dahaki ziyaretimiz öncesinde çalışmamız için oldukça detaylı ve profesyonelce hazırlanmış resimli kataloglarından verdi. Böylece biz aradığımız fideleri belirleyip, boyları, yaşları, gövde kalınlıkları itibarı ile sınıflandırılmış fiyat listesi üzerinden çalışabilecektik.

Eve varır varmaz katalogumuzun üzerinde çalışmaya başladık. Tabi katalogdaki türler bizim de bakış açımızı değiştirdi. O kadar çok farklı tür var ki ürettikleri, bizim tüm internet araştırmamızda Türkiye'de bulunamayacağına kani olduğumuz türlerin dahi birden fazla türevde, boyda, yaşta fidelerinin buradan temin edilebileceğini gördük. Listedeki fiyatların da bugüne kadar yaptığımız tüm araştırmalar sonucunda bulduğumuz en uygun fiyatlar olduğunu belirtmekte fayda var.



Detaylı bilgi edinmek ve bize uygun olanları satın almak için yüzlerce tür ve alt kategorileri arasından yaptığımız eleme sonucunda bütçemiz ve bahçemizin sınırlarını göz önünde bulundurarak aşağıdaki listemizi oluşturduk:

ALOE SAPONARIA (Sabun Aloesi)

ALOE ARBORESCENS (Ağaç Aloe)

BEUCARNEA RECURVATA (Nolina)

ALTERNANTHERA DENTATA"RUBY" (Kırmızı Alternatera)

OXALIS TRIANGULARIS (Kırmızı Yonca)

ACCA SELLOWIANE -FEIJIO-  (Kaymak Ağacı)

ANANAS COMOSUS (Ananas)

ANNONA CHERIMOLIA (Çerimoya)

ARBUTUS UNEDO (Ağaç Çileği)

SOLANUM MURICATUM (Peppino)

CYMBOPOGON CITRATUS (Limon Otu)

CARISSA GRANDIFLORA (Natal yaban eriği)

HYLOCEREUS UNDATUS - PITTAYA - (Dragon Meyvesi)

PSIDIUM GUAJAVA (Sarı Guava)

CARICA PAPAYA (Papaya)

ZIZIPHUS JUJUBA (İri meyveli hünnap)

JACARANDA MIMOSIFOLIA (Jakaranda)

BRACHYCHITON ACERIFOLIUM (Alev Ağacı)

                   

ERYTHRINA CRISTA GALLI (Horoz ibiği çiçekli mercan ağacı)

SENNA FLORIBUNDA (Sinameki)

CALICARPA BOUDINIERI (Mor İnci)

CALLISTEMON (Fırça Çiçeği)

GREVILLEA ROSMORINOFOLIA (Biberiye yapraklı gravilla)

STRELITZIA JUNCEA (Cüce Starliçe / Cennet Kuşu Çiçeği)

SOLANUM MELONGENA - GOLDEN EGGS (Yumurta Patlıcanı)

NANDINA DOMESTICA (Cennet Bambusu)

Evet, yüzlerce muhteşem bitki arasından bir çok eleme kriteri ile yukarıdaki listemizi oluşturduktan sonra tekrar Palmiye Merkezi'nin yolunu tuttuk. Bu defa bizi Ali Abi karşıladı. Onunla tanıştıktan sonra da esas maceramız başladı :) Yani anlayacağınız yukarıdaki listede oldukça bir değişim oldu. Bu değişikliklerin nedenlerini, hangilerinin listeden çıkartılmak zorunda kalındığını, bunların yerine nelerin eklendiğini (burada çok büyük bir sürpriz var) bundan sonraki bloglarımızda takip edebilirsiniz. Her halükarda 2012 yılında Asena Motel'in zaten muhteşem olan bahçesi, Bayram Bey, Palmiye Merkezi ve Ali Bey'in de katkılarıyla çok daha gelişmiş olacak.

Önümüzdeki hafta tropik bitkilerle ilgili gerçekler, su bitkileri ve nilüferlerle ilgili bloğumuzu mutlaka takip edin. O zamana kadar sevgiyle kalın....